Cây đinh lăng từ lâu đã được biết đến như một loại dược liệu quý trong y học cổ truyền Việt Nam. Không chỉ nổi tiếng nhờ khả năng bồi bổ sức khỏe, hỗ trợ chữa bệnh, cây đinh lăng còn được ví như “nhân sâm cho người bình dân” bởi giá trị dược tính cao mà lại dễ trồng, dễ sử dụng. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng đinh lăng có nhiều loại khác nhau, mỗi loại lại có đặc điểm và công dụng riêng biệt.
Vậy có bao nhiêu loại đinh lăng và làm thế nào để phân biệt chúng? Hãy cùng khám phá chi tiết các giống đinh lăng phổ biến hiện nay và cách nhận biết để sử dụng đúng cách, hiệu quả hơn.
1. Đinh lăng lá nhỏ – Loại phổ biến và giàu dược tính nhất
Tên khoa học: Polyscias fruticosa
Đặc điểm nhận dạng: Lá nhỏ, mảnh, mọc dạng kép lông chim, có màu xanh đậm; thân cây tròn, nhẵn, phát triển cao từ 0.8 – 2m tùy điều kiện trồng.
Đây là loại đinh lăng được sử dụng nhiều nhất trong y học dân gian. Rễ và lá cây có chứa nhiều saponin – hoạt chất có tác dụng tương tự như trong nhân sâm. Ngoài ra, cây còn chứa các vitamin nhóm B, C, cùng nhiều axit amin thiết yếu.
Công dụng nổi bật:
Bồi bổ cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa
Kháng viêm, kháng khuẩn
Tăng cường miễn dịch, lợi tiểu
Giảm đau nhức cơ xương khớp
Dùng rễ ngâm rượu hoặc sắc uống giúp cải thiện sức khỏe toàn diện
2. Đinh lăng lá to – Dáng đẹp, giá trị thẩm mỹ cao
Tên khoa học: Polyscias filicifolia
Đặc điểm: Lá to, rộng, mềm, dạng lá kép chùm – tạo nên tán cây dày, thường cao hơn 1.5m khi trưởng thành.
Loại đinh lăng này thường được trồng để làm cảnh nhiều hơn là dùng làm thuốc, do hàm lượng saponin không cao bằng loại lá nhỏ. Tuy nhiên, lá cây vẫn có thể dùng trong một số bài thuốc dân gian đơn giản như làm mát, lợi tiểu hoặc nấu nước tắm.
3. Đinh lăng đĩa – Loại hiếm, dáng độc đáo
Đặc điểm: Lá to, tròn như chiếc đĩa, bề mặt lá nhẵn bóng. Đây là giống khá hiếm và ít phổ biến.
Do hình dáng độc đáo, đinh lăng đĩa thường được giới chơi cây cảnh sưu tầm. Thông tin về công dụng dược liệu của loại này chưa phổ biến rộng rãi.
4. Các giống đinh lăng khác và cách nhận diện
Ngoài 3 loại kể trên, một số biến thể đinh lăng khác cũng được trồng phổ biến, chủ yếu làm cây cảnh nhờ vẻ ngoài bắt mắt:
Đinh lăng lá răng: Lá có dạng răng cưa sâu, tạo hình lạ mắt, thường dùng làm kiểng.
Đinh lăng lá tròn (Polyscias balfouriana): Lá lớn, màu xanh có viền trắng hoặc đốm trắng, đẹp mắt, ít dùng làm thuốc.
Đinh lăng lá vằn (Polyscias guilfoylei): Lá xẻ sâu, gân nổi rõ, có thể có vân trắng – rất ấn tượng khi trồng trong chậu.
Đinh lăng mép lá bạc: Lá viền bạc nổi bật, dễ phân biệt với các loại khác, thường để trang trí sân vườn, công trình.
Tổng kết
Cây đinh lăng không chỉ là một loại cây trồng quen thuộc mà còn là kho tàng dược liệu quý giá trong y học cổ truyền. Tuy nhiên, giữa rất nhiều giống đinh lăng, không phải loại nào cũng có giá trị y học cao. Việc hiểu rõ từng loại cây và phân biệt đúng sẽ giúp bạn lựa chọn chính xác, từ đó sử dụng đinh lăng một cách hiệu quả, an toàn và phù hợp với nhu cầu chăm sóc sức khỏe.
